نویسنده : اعظم منعم شاکردوست

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : زبان وادبيات فارسي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :جهاندوست سبزعلی پور, ,

چكيده : هر زبان برای آن‏که بتواند پاسخگوی نیازهای معنایی گسترده‏ای باشد، نیازمند زایایی و گسترش متوالی است. این امتداد به دلیل محدود بودن بنیان‏های اصلی سازنده‏ی واژه‏ها در هر زبانی دچار نقصان می‏گردد اما صاحبان زبان با کمک روش‏های مختلف بر دایره‏ی واژگانی زبان افزوده و همواره لغات و کلمات جدیدتری ایجاد می‏کنند. زبان فارسی نیز از جمله زبان‏های زایای جهان است که با روش‏هایی چون ترکیب‏سازی، به پدیدآمدن کلماتی جدید در آن می‏توان دست یافت. ساختارهای ترکیب‏سازی که از کنارهم قرارگرفتن دو یا چند کلمه در کنار هم و ایجاد کلمه‏ای جدید، پیروی می‏کند در میان شاعران و نویسندگان که با کلمات بیشتر از سایر اقشار جامعه در ارتباط‏اند، دارای اهمیت است. این پژوهش با هدف مقایسه‏ی میان ترکیب‏سازی‏های دیوان سعدی و پروین اعتصامی با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی ساختارهای مختلف ترکیب‏سازی اسمی و وصفی در اشعار این دو شاعر پرداخته است. نتایج حاصل نشان داد که سعدی و پروین از ساخت‏های مختلفی در ترکیبات وصفی بهره برده‏اند اما در این میان ساخت «صفت‏های فاعلی مرکب مرخم» بیشتر استفاده شده است. همچنین در ترکیبات اسمی نیز ساخت «اسم اسم» بیشتر از سایرین مورد توجه بوده است. اگرچه پروین اعتصامی از روش‏های ساختاری سعدی در ترکیب‏سازی استفاده کرده اما عناصر سازنده‏ی لغات جدید در اشعار او بدیع و تازه است و با واژه‏هایی که سعدی ساخته‏، تنها در برخی موارد مشابهت دارد.

تاريخ دفاع : 1395-6-28