نویسنده : زهرا آزادی خواه سلیمی

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : زبان وادبيات فارسي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :عباس خلیل زاده ماسوله, ,

چكيده : عرفان یکی از نغزترین و جذاب ترین جلوه های ذوق بشری است که بخش مهمی از ادبیات منظوم ومنثور را به خود اختصاص داده است. محور اصلی عرفان شناخت حق وحقیقت اشیا است که از راه صفای باطن و خلوص دل حاصل می گردد. هر چند نائل شدن به حقیقت از راه معرفت باطنی مستلزم رنج ها و سختی های فراوان است امّا زیبا ترین جاده ی رسیدن به محبوب است که در آن بی پرده می توان معشوق مطلق را مشاهده کرد. بایزید بسطامی و جنید بغدادی دو تن از مشهورترین و برجسته ترین عارفان ایرانی هستند که رد پای سخنان و مقامات آنها در جای جای متـون عـرفانی و ادبی ما آشـکار است .این مسئله نشان دهندة تـأثیر عمیق شخصیت، آرا و اندیشه های آنها بر عرفان و نیز ادبیات عرفانی است. این پژوهش به بررسی تطبیقی اندیشه های عرفانی بایزید بسطامی و جنید بغدادی را میپردازد و به دنبال بررسی اندیشه های عرفانی است. از آنجا که بایزید بسطامی و جنید بغدادی از برجسته ترین عرفای ایرانی هستند، باید نقش آنها را در زمینة اندیشه های عرفان مورد بحث و بررسی قرار دهیم؛ از آثار و منابع به صورت کتابخانه‌ای و با روش فیش برداری استفاده شده است. پس از نوشتن فیش های مطالعاتی به دسته بندی آن ها پرداخته و سپس آن ها را در قالب فصول و بخش های مختلف دسته بندی نموده ایم. در این تحقیق ابتدا شخصیت و اندیشه های بایزید بسطامی و جنید بغدادی با استفاده از آثار مختلف در این زمینه، مورد بحث قرار داده و سپس آثار مختلف عارفان و شاعران بازنگری شد و در آخر، نوع تأثیر سخنان و آرای بایزید و جنید بغدادی بر اندیشه های عرفانی، به ترتیب بیان گردید. میتوان گفت برخی از عرفا برای آوردن مطلبی علمی در زمینة اندیشه های عرفانی، از سخن و یا اندیشة بایزید و جنید بغدادی استفاده کرده اند و حتی دست به تفسیر و شرح سخنان آنها زده اند و برخی دیگر، در زمینة عرفان عملی و شیوة سیر و سلوک از سخنان و مقامات آنها بهره برده و در آثار علمی و ادبی خود، نام و سخن آنها را درج نموده اند. تطبیق این دو شاعر در اندیشه های عرفانی کار بسیار دشواری می باشد که در این زمینه نگاه خیلی ها به سمت اندیشه های عرفانی بایزید بستامی می باشد. و ارتباط چندانی بین اندیشه ها و افکار دو شاعر دیده نشده است.

تاريخ دفاع : 1396-6-29