نویسنده : وحید باشی املشی

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : جغرافياي سياسي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :یوسف زین العابدین عموقین, ,

چكيده : چکیده جغرافیایی سیاسی دریاها موضوع جدیدی در جغرافیایی سیاسی است. دریاها نقش¬های سیاسی یافته¬اند و در سیاست دولت¬ها و حکومت¬ها و مسائل بین¬المللی وارد شده¬اند. از نیمه دوم قرن بیستم کشمکش¬ها بر سر دریا¬ها بیشتر شده است. جغرافیای سیاسی دریاها شاخه¬ای از جغرافیای سیاسی است که رفتار و حدود حاکمیت و صلاحیت دولت¬ها نسبت به محیط¬های دریایی و همچنین نقش عوامل و عناصر دریایی در سیاست دولت¬ها و روابط بین الملل را مورد مطالعه قرار می¬دهد. هدف از پژوهش حاضر تحلیل توانمندی¬های جغرافیای سیاسی قلمرو دریایی جمهوری اسلامی ایران است. طبق بررسی¬های به عمل آمده نقش پراکندگی و وسعت جزایز و همچنین نقش ژئوپلتیک انرژی در مسائل دریایی سنجیده شده است. روش تحقیق جهت تبیین وضع موجود و یافتن پاسخی به سوالات تحقیق، روش توصیفی - تحلیلی است که در یک کلیت منطقی در قالب فرایند علمی تحقیق صورت می پذیرد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است؛ نتایج تحقیق حاکی از آن است که منطقه خلیج فارس و جزایر استراتژیک آن در ابعاد اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیکی، ارتباطی ونظامی نقش بسیار مهی را در سرنوشت سیاسی، نظامی (افندی و پدافندی) کشورهای ساحلی دارند. بین کاربری جزایر و قدرت دولت ساحلی رابطه مستقیم وجود دارد. هر قدر دولت ساحلی قوی و قدرتمند باشد امکان اعمال قدرت بر تنگه هرمز و خلیج فارس بیشتر برایش فراهم خواهد شد ونقش مؤثرتری در اعمال سیاست¬های منطقه¬ای و بازی در صحنه بین-المللی خواهد داشت. بخشی از عوامل ثابت قدرت دریایی ایران را همان جزایر طبیعی خلیج فارس تشکیل می¬دهند که 34 جزیره کوچک وبزرگ تحت مالکیت و حاکمیت ایران قرار دارد. از این تعداد 17 جزیره دارای اهمیت نظامی و استراتژیکی می باشند.در مورد زمینه ژئوپلتیک انرژی نیز ایران با موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیکی ویژه¬ای که برای منطقه محصور در خشکی آسیای مرکزی دارد، یک کشور ترانزیتی مطلوب است و می¬تواند تولیدات نفت و گاز قزاقستان و ترکمنستان را را به بهترین شکل به دریای آزاد و حتی از طریق ترکیه به اروپا برساند. با وجود تلاش دولت آمریکا برای نادیده گرفتن این ویژگی و سیاسی کردن راه انتقال نفت و گاز، هنوز ایران به عنوان امن¬ترین، اقتصادی¬ترین و کوتاه¬ترین مسیر برای انتقال منابع انرژی به آب¬های آزاد مطرح است.

تاريخ دفاع : 1396-06-28