نویسنده : ستاره صدیقی جولندان

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : زبان وادبيات فارسي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :جهاندوست سبزعلی پور, ,

چكيده : انسان دارای تخیل و قدرت خلق ذهنی است که او را متمایز از سایر موجودات می‏کند. این قدرت به او توان آن را می‏بخشد که برای هرآنچه دلیل عقلی و منطقی نیافته باشد، برهان و دلیلی خلق کند که گاه ریشه در واقعیت نداشته است. هر عنصر و عملی که خارج از حیطه‏ی انسانی و طبیعی باشد، در حوزه‏ی عناصر ماورای طبیعی قرار می‏گیرد. و از آنجا که بسیاری از این عناصر خلق شده توسط ذهن بشری در بستر زمان از فرهنگ عامیانه وارد ادبیات شده‏است، بنابراین جلوه‏های مختلفی از عناصر و اعمال ماورای طبیعی را می‏توان در داستان، اسطوره‏ها و حماسه‏ها مشاهده کرد. یکی از کتب کهن ادب فارسی، هزار و یک شب است که گره‏خورگی بسیاری با فرهنگ و ادبیات عامیانه مردم ایران دارد از این‏رو در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی عناصر ماورای طبیعی در داستان‏های این کتاب پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که تأکید بیشتر راویان داستان‏های این کتاب بر موجودات و حیوانات ماورایی بوده و در آن میان پریان و اجنه، دیوان و عفریت‏ها بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده‏اند. همچنین مشخص گردید که اغلب این عناصر ماورایی دارای کنش و کارکردی مثبت بوده‏اند. اگرچه عناصری چون سحر و جادوهای منفی و حضور موجوداتی پلید چون عفریت و دیوان نیز دیده می‏شود اما در مقابل آن‏‏ها نیز نیروهای مثبتی وجود داشته که عمل منفی این دسته را خنثی می‏کردند. در مجموع می‏توان بیان کرد که به کاربردن عناصر ماورایی در داستان‏های هزار و یک شب، بیشتر در جهت آموزش درس و پندی در دل داستان مورد استفاده قرار گرفته‏اند.

تاريخ دفاع : 1396-06-29