نویسنده : سیده زهرا گلزار

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : زبان وادبيات فارسي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :جهاندوست سبزعلی پور, ,

چكيده : چکیده رنگواژه کلمه یا اصطلاحی است که بر یک رنگ خاص دلالت می کند. به عبارتی، رنگواژه همان درک انسان، از رنگی است که می بیند. رنگواژه‌ها می‌توانند تک‌واژی مانند: قرمز، زرد، سبز و یا چند‌واژی مانند سرخ‌آبی، سبز روشن، قهوه‌ای تیره باشند. پژوهش حاضر، به بررسی رنگواژه‌های گیلکی صومعه‌سرا طبق چارچوب نظری برلین و کی (1969)، می‌پردازد. در این راستا، نگارنده به‌دنبال تعداد رنگواژه‌های اصلی و فرعی موجود در این زبان است. آیا رنگواژه‎ها غیر از دلالت بر رنگ، از معانی ثانوی اعم از معنای استعاری و کنایی برخوردارند؟ آیا محیط زندگی بر روی انتخاب و تعداد رنگواژه‌های گیلکی صومعه‌سرایی تأثیری دارد؟ و نیز این رنگواژه‌ها بر‌مبنای نظریۀ برلین و کی قابل توجیه هستند یا خیر؟ در‌نهایت محیط زندگی بر انتخاب رنگواژه‌ها چه تأثیری دارد؟ نگارنده سعی نموده تا در پژوهش حاضر، به این پرسش‌ها پاسخ دهد. داده‌های این پژوهش به کمک دو روش میدانی و کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. در روش میدانی، داده‌ها به کمک گیلک‌زبانان صومعه‌سرا به‌دست آمده و در روش کتابخانه‌ای، از دو واژه‌نامۀ معتبر زبان گیلکی استفاده شده است. سپس داده‌ها، هم از لحاظ گروه رنگی و هم از لحاظ مفهومی و کِنایی دسته‌بندی شده‌اند و در نهایت طبق الگوی حاضر، تعداد رنگواژه‌های این زبان تعیین می‌شوند. با توجه به نقش و اهمیت روز‌افزون رنگواژه‌ها و اینکه تا کنون در مورد رنگواژه‌های زبان گیلکی صومعه‌سرا تحقیقی انجام نشده، سعی نگارنده بر آن است تا به بررسی این مورد، بپردازد. با درنظر گرفتن داده‌های این پژوهش و با توجه به معیار هشت‌گانه در تشخیص رنگواژه‌های اصلی، رنگواژۀ کاس (که نوعی سبز روشن و شفاف است)، هم جزو رنگواژه‌های اصلی زبان گیلکی صومعه‌سرایی محسوب می‌گردد. بدین ترتیب، زبان گیلکی صومعه‌سرایی دارای شش رنگواژۀ اصلی است که طبق فراوانی داده‌ها به‌ترتیب عبارتند از: سیاه، قرمز(سرخ)، زرد، سفید، کاس و سبز که با الگوی سلسله‌مراتبی برلین و کی همسو است. کلید واژه‌ها: رنگواژه، رنگواژۀ اصلی، گیلکی صومعه‌سرایی، برلین و کی.

تاريخ دفاع : 1395-06-29