نویسنده : الهام فلاحتکار

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : جغرافيا و برنامه ريزي روستايي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :نصرالله مولائی هشجین, ,

چكيده : فعالیت‌‌های کشاورزی به سبک و سیاق سنتی که عموماً به شیوه خانوادگی و نظام خرده‌دهقانی هدایت می‌شود، پربازده نبوده و برای کسب سود حداکثری در آن می‌باید از روش‌‌های مدیریتی مطلوب و منعطف‌تر بهره جست. یکی از این روش‌‌های مدیریتی کارآمد، تأسیس شرکت‌‌های تعاونی کشاورزی است که با تجمیع سرمایه‌‌های خرد و اندک روستاییان می‌تواند شرایط مطلوب تولید را فراهم نماید. تعاوني‌های توليد از منظر بازتوزيع منافع حاصله از رشد بخش كشاورزي، افزایش فرصت‌های شغلی، توسعه مشاركت مردمي و پايين آوردن ريسك سرمايه‌گذاري در بخش كشاورزي، كاهش هزينه‌های توليد و...، ابزار مناسبي براي بهبود وضعيت كشاورزيند. بر این اساس آنچه که در پژوهش حاضر به عنوان هدف اصلی پژوهش در نظر گرفته شد، تبیین عملکرد تعاونی‌های تولید کشاورزی در توسعۀ روستایی با رویکرد آمایش محیطی است که به صورت مطالعه موردی در 28 روستای برخوردار از تعاونی تولید کشاورزی در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز به روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی انجام شد. جامعه آماری شامل «روستاییان عضو تعاونی و مدیران تعاونی» به تعداد 708 نفر بود. حجم نمونه‌ها برای نظرسنجی با ابزار پرسشنامه بر اساس روش کوکران، 250 نمونه برآورد شد. نتایج تحلیل‌های بدست آمده از آمار توصیفی و استنباطی نشان داد که تأسیس تدریجی بسیاری از شرکت‌های تعاونی کشاورزی در روستاهای شهرستان ساوجبلاغ در بین سال‌های 1360 تا 1395 و بیشتر شدن تعداد اعضای این تعاونی‌ها، اما مشارکت و همیاری روستاییان در فعالیت‌های جمعیت تعاونی‌ها در حد متوسط و بعضاً کمتر از آن بوده است؛ میزان بازدهی بخش کشاورزی تا حدودی افزایش پیدا کرد اما به دلیل توفیق نیافتن تعاونی‌های تولید در تجمیع سرمایه‌های خرد روستاییان، رشد بخش کشاورزی به جایگاه واقعی خود نرسید. اگرچه در زمینه برخی محصولات نظیر گندم، جو و ذرت علوفه‌ای با افزایش سطح و میزان تولید مواجه شد؛ اما این امر به گونه‌ای نبود که باعث افزایش فرصت‌های شغلی بر روستاییان و کاهش مهاجرت جوانان تحصیلکرده به شهرها شود و بر تثبیت و ماندگاری جمعیت روستا تأثیر بگذارد؛ این نتایج بازگوکننده آن است که اگرچه تعاونی‌های تولید کشاورزی در بهبود فعالیت‌های بخش کشاورزی گام برداشته‌اند اما به دلیل وجود نقصان‌ها و کمبودهای زیادی که در این زمینه وجود داشته است، نتوانسته‌اند در بین روستاییان جایگاه واقعی خود را بدست آوردند.

تاريخ دفاع : 1396-11-10