نویسنده : محمد نصیری لاکه

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : جغرافيا و برنامه ريزي روستايي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :نصرالله مولائی هشجین, ,

چكيده : مدیریت به‌معنای‌عام و مدیریت‌‌نوین‌‌روستایی به‌معنای‌خاص؛ از ارکان اصلی و لاینفک توسعه‌روستایی است. چرا که فقدان مدیریت‌صحیح و کارآمد در روستاها؛ موجب ‌عدم ‌‌تحقق‌ توسعه‌‌روستایی خواهد شد. مدیریت‌روستایی در ایران، طی‌چند دهه‎اخیر در ابعاد مختلف، یکی از مهمترین و حساس‎ترین معضلات و چالش‌های ‎برنا‌مه‌ریزان و متخصصین امر بوده است. این چالش‌ها را می‌توان در مواردی همچون عدم ‌تبیین مبانی‌تئوریک، فقدان مدیریت ‎کارآمد روستایی، فقدان منابع‌ مالی ‌پایدار، کمرنگ ‌بودن مشارکت‎ مردم ‎محلی، وضعیت ‎آموزش‏منابع‌انسانی، عدم‎دسترسی به تجهیزات و ابزارها جستجو نمود که زمینه‌ساز مسائل و مشکلات‏متعددی در ابعاد مختلف گردیده است. بنابراین لزوم توجه به مدیریت‌روستایی با توجه به تئوری‌های جدید مدیریتی و مختص نواحی ‏روستایی ‏گیلان و با درنظر گرفتن استعدادها و ظرفیت‌های ‏جغرافیایی ‏خاص ‏مناطق؛ ضرورت بیشتری دارد. این پژوهش به منظور بررسی و آسیب‌شناسی مدیریت‌نوین‌روستایی به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. بدین منظور، روش‌های مختلف مدیریت‎نواحی‎روستایی از آغاز تاکنون مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و راهبردهایی جهت تحقق توسعه ‌روستایی در ناحیه ‌مرکزی‌ گیلان ارائه می‏شود. ناحیه‌مرکزی‌گیلان شامل 6 شهرستان و 877 روستای دارای سکنه می باشد که جامعه آماری تحقیق؛ 670 روستای دارای مدیریت نوین روستایی است که تعداد 120 روستا بصورت ‏تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب گردید و به جهت تخصصی‌بودن متغیرهای ‏پژوهش؛ از نظر متخصصین، کارشناسان و دست‏اندرکاران حوزه مدیریت ‌نوین ‌روستایی و روش دلفی استفاده گردید. روش جمع‌آوری اطلاعات بصورت اسنادی و میدانی بوده و جهت گرداوری اطلاعات؛ پرسشنامه در طیف ‏لیکرت بین 294 نفر شامل: 3 عضو شورای ‎اسلامی ‏استان – 6 عضو شورای‎ اسلامی ‏شهرستان – 18 عضو شورای اسلامی بخش – 120 عضو شورای اسلامی روستا – 120 دهیار – 3 کارشناس دفتر امور روستایی استانداری – 6 کارشناس شوراها و دهیاران فرمانداری‌ها – 18 کارشناس شوراها و دهیاران بخشداری‌ها توزیع گردید. تحقیق از طریق نرم‌افزار آماری SPSS و نقشه‌ها با استفاده از نرم‌افزار GIS و آزمون فرضیه‌ها با T تک نمونه‌ای و آزمون تفاوت میانگین‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین از نرم‌افزار EXCEL و VISIO Microsoft جهت ارائه نمودارها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نظام فعلی مدیریت نوین روستایی در ناحیه مورد مطالعه با آسیب‌هایی مواجه است. در این رابطه تعداد 4 آسیب نهادی – مدیریتی، 5 آسیب محیطی – اکولوژیک، 8 آسیب کالبدی – فضائی، 5 آسیب اقتصادی و 6 آسیب اجتماعی – فرهنگی به عنوان مهمترین آسیبها معرفی گردید. در همین رابطه فرضیه سوم که بیانگر بیشترین آسیب مدیریت نوین روستایی در بعد اقتصادی رد گردید که طی تحقیق مشخص گردید بیشترین آسیب در بعد محیطی – اکولوژیک وجود دارد. همچنین بین میزان توفیق مدیریت نوین روستایی در توسعه‌روستایی با تنوع جغرافیایی مناطق، رابطه معناداری مشاهده گردید و همچنین ثابت شد در صورت بهبود مدیریت نوین روستایی می‌توانیم شاهد توفیقات بیشتری در توسعه‌روستایی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی، محیطی – اکولوژیک، کالبدی فضایی و نهادی – مدیریتی باشیم. و در پایان؛ بر اساس روش SWOT راهبردهایی جهت تحقق توسعه روستایی ارائه گردید.نتایج نشان می‌دهد که استراتژی توانمندسازی و ظرفیت‌سازی دهیاران و استراتژی سازمان‌دهی و بازافرینی ساختاری – نهادی و مدیریتی مدیریت نوین روستایی، بهترین راهبرد جهت تحقق توسعه پایدار روستایی در ناحیه مرکزی گیلان می‌باشد.

تاريخ دفاع : 1398-03-04