نویسنده : فاطمه میرزاپور

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : علوم سیاسی

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :مجید روحی دهبنه, ,

چكيده : با ظهور رشته روابط بین‌الملل در ابتدای قرن بیستم به عنوان رشته‌ای مستقل، همواره آثار و تلاش‌های نظری حول مسائل محتوایی و مسائل فرانظری شکل گرفته‌اند. در وهله نخست: نظریه‌پردازان سعی داشته‌اند از راه تدوین نظریه‌های محتوایی در قالب‌های کلان به فهم و تبیین موضوعاتی نظیر ساختار و پویایی نظام بین‌الملل یاری رسانند، که می‌توان نظریه‌پردازان ، نئو رئالیسم و نئولیبرالیسم را در این زمره قرار داد. در وهله دوم: نظریه‌پردازان مفاهیمی را مطرح ساخته‌اند که به باز تعریف انگاره‌ها و عناصر قوام بخش نظریه‌ها مربوط می‌باشند. در کل می‌توان گفت که هدف این دسته از بررسی‌های درجه دوم که مسائل فرا نظری گفته می‌شوند؛ کمک به فهم و تبیین بهتر روابط بین‌الملل از طریق تمرکز کردن بر مسائل هستی شناختی و معرفت‌شناختی است. نظریه سازه‌انگاری در زمره این طیف نظریه‌پردازی قرار می‌گیرد. سازه‌انگاری را می‌توان به عنوان یکی از دستاوردهای نظری پایان جنگ سرد در روابط بین‌الملل در نظر گرفته و به خاطر ارائه فهم نوین محتوایی از روابط بین‌الملل و این حقیقت که در حوزه فرا نظری توانسته است با ورود به این عرصه، نظریه‌های جریان اصلی را به چالش بکشد، دارای اهمیت بسزایی دانست. هدف پایان‌نامه حاضر این است که میخواهد نشان دهد، نظریه سازه‌انگاری چگونه ویژگی‌های سیاست بین‌الملل را که در نئورئالیسم و نئولیبرالیسم محوری می‌باشند را در دل خود جای داده است و همچنین با تأکید بر عناصری چون هویت بازیگران، انگاره‌ها، هنجارها و غیره، به گفتمان پست مدرنیسم و واکنش گرایان نزدیک شده است. با روش توصیفی- تحلیلی نیز سعی می‌شود ویژگی‌های نظریه سازه‌انگاری تشریح گردد، که بطور خلاصه شامل: توجه به «انگاره‌ها، معانی، قواعد، هنجارها، ارزشها و رویه‌ها»، تأکید برویژگی تکوینی چارچوب‌های رفتاری»، اهمیت قائل شدن برای «بعد مادی و غیر مادی ساخت اجتماعی است». در نتایج بدست آمده نیز باید اشاره کرد که سازه انگاران نه تنها منابع و بازیگران را محدود به مقولات مادی و عینی نمی‌سازند، بلکه برای نقش و اهمیت منابع معنایی و غیرمادی ارزش بسیار بالایی قائل هستند. از منظر آنان رفتارها و تحولات ناشی از تعامل متقابل کارگزار و ساختار می‌باشند و بنابراین یکی از آن دو، شکل دهنده رفتار و مواضع نیستند، بلکه ساختار و کارگزار درهم تنیده شده‌اند و همچنین هویت بازیگران متفاوت ومتحول است وبرداشت از هویت خود و دیگری است که به منافع و سیاست‌ها شکل می‌دهد

تاريخ دفاع : 1397-8-24