نویسنده : فرشته حسن زاده ثابت جورشری

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : حقوق خصوصي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :بتول مهرگان, ,

چكيده : فقه الحدیث به نقد و بررسی متن اخبار و احادیث می پردازد و قواعدی را ارائه می دهد که با در نظر گرفتن آنها می توان به شناخت بهتری از سنت پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) دست یافت. شیخ صدوق (ره) یکی از بزگترین علمای شیعه بوده که در آثار خود به بررسی فقه الحدیث پرداخته است. وی در عرصه حدیث به شکل عام و در حوزه نقد حدیث به شکل خاص معیارها و ملاکاتی دارد که رهیافت ها و الگوهایی را به مثابه نقشه راه و سرمشق کار در خود نهفته است. روایات بر اثر جعل یا سهل انگاری و یا نقل شفاهی و مفقود شدن قراین حالی و عواملی دیگر به اختلافات و تعارضاتی گرفتار شده اند. این امر شیخ صدوق را بر آن داشته است که به شیوه های گوناگون به حل آنها اهتمام ورزند و در کتاب الخصال خود از شیوه های مختلف برای رفع تعارضات بهره گرفته است که در این پژوهش به گزارش آنها پرداخته شده است. چنانچه حاصل شد شیخ صدوق، در کتاب خصال به نکات فقه‌الحدیثی بسیاری اهتمام داشته که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، موضوع علاج تعارض و اختلاف روایات است در حالی که وجوه و احتمالات عدیده‌اي را در بیشتر مواقع در این زمینه ابداع نموده و آنها را عرضه می‌نماید. ایشان سعی کرده، در هنگام ظهور تعارض روایات، به جمع دلایلی میان آن‌ها بپردازد و عملاً کمتر به طرد و نفی آن‌ها اقدام کند. در حقیقت، شیخ با گردآوری احادیث مشابه و هم‌مضمون در کنار یکدیگر، امکان ملاحظه تعارض روايات را بيش از پيش فراهم کرد و در نهایت توانست به اختلاف ظاهري و واقعي آن‌ها، اختلاف نسخه‌ها، عام‌ها و خاص‌ها، قيدها، موارد تقيه و... پي ببرد.

تاريخ دفاع : 1398-06-25