نویسنده : سیده لیلا موسوی

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : زبان وادبيات فارسي

استاد راهنما (استاد مدعو) : , دکتر محمد تقی یونسی,

چكيده : عرفان شالوده‏ای از اصول و مفاهیمی است که مسیر درست حرکت انسان تا رسیدن به مقصود اصلی را به او نشان می‏دهد. یکی از بحث‏های اصلی که در عرفان مطرح است، مقام فنا و بقا، چیستی و چگونگی رسیدن انسان به این مقام‏ها است. فنا گذشتن از خود و نفسانیات است و بقا رسیدن به ذات الهی که مقصود اصلی آفرینش انسان است. حدیقه‏الحقیقه سنایی غزنوی از جمله کتاب‏های عرفانی است که به صورت گسترده به این مقام‏ها اشاره داشته و شاعر به توضیح و تفسیر در مورد این دو جایگاه در اشعار خود پرداخته است. این پژوهش با هدف مطالعه و شناسایی بیشتر راه‏های رسیدن به مقام فنا و بقا از میان اشعار حدیقه‏الحقیقه سنایی با روش توصیفی – تحلیلی تنظیم شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که سنایی آشنایی عمیقی از حالات و مراتب عارفانه داشته و به بیان شروط اصلی و لازم جهت رسیدن به مقام فنا و سپس بقا پرداخته است. او مهم‏ترین شرط انسان در رسیدن به مقام مذکور را مشخص کردن هدف زندگی انسان دانسته و آن را دستیابی و رسیدن به ذات واحد خداوندی معرفی کرده است. شاعر شرایط و مراحل رسیدن به فنا و بقا را در مواردی چون پرهیز از دنیا‏طلبی، پرهیز از ظاهربینی و بهره‏گیری از صفاتی چون فقر، قناعت، تهذیب نفس و ... ذکر کرده است. او شرط لازم برای رسیدن انسان به مقام بقا را ابتدا رسیدن به مقام فنای الهی می‏داند و به همین دلیل بیشترین تأکید شاعر در زمینه‏ی آمادگی انسان و چگونگی رسیدن او به مقام فنای الهی است.

تاريخ دفاع : 95-11-30