نویسنده : مهرداد اصغرنیا حسن‏ کیاده

دانشكده : دانشکده علوم انسانی

رشته/گرایش تحصيلي : زبان وادبيات فارسي

استاد راهنما (عضو هیات علمی مرکز) :حسین اسکندری ورزلی, ,

چكيده : چکیده شعر اعتراضی، نوع ادبی است که شاعر در آن از اوضاع و شرایط موجود انتقاد و برای تغییر آن‏ راهکارهایی را بیان می‏کند. در ادب فارسی، از گذشته تا کنون شاعران بسیاری بنابر ویژگی‏های درونی و شرایط اجتماعی – سیاسی که در آن زیسته‏اند اشعاری در انتقاد از وضع موجود در زمینه‏های فردی و اجتماعی چون رذایل فردی، روابط اجتماعی، حکومت‏داری، رفتار حاکمان و ... سروده‏اند. ناصرخسرو قبادیانی و انوری از جمله شاعران ادب فارسی هستند که در زمانه‏ای پر آشوب از تاریخ ایران زیسته‏اند از این‏رو در اشعارشان نمونه‏هایی بسیاری از اعتراض به چشم می‏خورد. در این پژوهش نمود‏های اعتراض در شعر قرون چهارم و پنجم هجری با تکیه بر سروده‏های این دو شاعر با روش توصیفی – تحلیلی و به هدف تبیین جایگاه آنان در شعر اعتراض بررسی شده است. نتایج حاصل از این‏ پژوهش نشان می‏دهد که هر دو شاعر به سه بخش اصلی اعتراض به روزگار، اعتراض به اطرافیان و اعتراض به خویش پرداخته‏اند. همچنین در این میان مشخص شد که ناصرخسرو به دلیل رویکرد مذهبی و شرایط نامناسب زندگی که در اواخر عمر دچار شده بود نسبت به مسایل مذهبی بیشتر با دیدی انتقادی نگریسته از این‏رو بیشترین تأکید او بر اعتراض به دنیاطلبان، نادانان و زاهدان و فقیهان است. در مقابل انوری که شاعری مداح بوده در بیشتر اشعار اعتراضی خود به اعتراض نسبت به ممدوحی که از حال مداح خود غافل مانده و همچنین شاعران و خادمان دربار که وظیفه‏ی خود را به درستی انجام نمی‏دهند پرداخته است.  

تاريخ دفاع : 1396-06-30